Военная социология вне социологии: анализ турецкого опыта
- Авторы: Атеш Б.1
-
Учреждения:
- Турецкий университет национальной обороны
- Выпуск: № 2 (2025)
- Страницы: 75-88
- Раздел: ВОЕННАЯ СОЦИОЛОГИЯ
- URL: https://edgccjournal.org/0132-1625/article/view/682087
- DOI: https://doi.org/10.31857/S0132162525020086
- ID: 682087
Цитировать
Аннотация
Анализируются причины позднего развития военной социологии в Турции и весьма ограниченного вклада турецких социологов в эту междисциплинарную область. Исторически сложилось так, что особый характер военно-гражданских отношений, сложившихся в Турции, преимущественно стал предметом изучения политологов, а не социологов. Ретроспективный анализ показывает, что такое положение, во-первых, объясняется закрытостью для социологов исследований в вооруженных силах. Во-вторых, социология как наука была в Турции политизирована и ассоциировалась с коммунистической идеологией, что вызывало недоверие к ней со стороны армейского руководства. В-третьих, сами турецкие социологи проявляли относительную апатию к изучению этой области. Однако открытие с 2018 г. в ряде турецких вузов основных и дополнительных образовательных программ по военной социологии дает надежду на поступательное развитие этой исследовательской области, несмотря на сохраняющиеся трудности, связанные с ограничениями проведения социологических исследований в вооруженных силах. Статья основана на анализе официальных отчетов и публикаций, выводах автора как участника институционализации военной социологии, а также на данных интервью с экспертами, вовлеченными в этот процесс.
Полный текст

Об авторах
Бариш Атеш
Турецкий университет национальной обороны
Автор, ответственный за переписку.
Email: barisates@gmail.com
доктор социологии, доцент, Департамент военной социологии
Турция, СтамбулСписок литературы
- Ateş B. (2020) Askeri Sosyoloji: Kuruluş, Gelişim ve Gelecek Üzerine Bir Değerlendirme. Türk Savaş Çalışmaları Dergisi. Vol. 1. No. 1: 53–74. (In Turk.)
- Ateş B. (2021) Askeri Sosyoloji. In: Savaş Çalışmaları El Kitabı. Ed. by M. Uyar. İstanbul: Kronik Kitap: 173– 210. (In Turk.)
- Ateş B. (2023) “Military Innovation and Turkish Society: Toward a Post-Heroic Warfare?”. In: Military Innovation in Türkiye: An Overview of the Post-Cold War Era. Ed. by B. Ateş. London: Routledge: 171–187.
- Ateş B. (2024). Turkish Military Sociology: Exploring the Evolution of an Early Starter but Latecomer. Armed Forces & Society. No. 0(0): 1–27. doi: 10.1177/0095327X241246276.
- Ateş B., Libel T. (2024) Committed to its Founding Principles: Fifty Years of Armed Forces & Society Journal. Armed Forces & Society. No. 0(0): 1–17. doi: 10.1177/0095327X241296827.
- Başgöz İ., Wilson H. E. (1968) Educational Problems in Turkey 1920–1940. Indiana University Publications.
- Başpınar A. (2012) Sosyolojinin Konusu Olarak Ordu ve Asker: Askeri Sosyoloji. İstanbul University Journal of Sociology. Vol. 3. No. 24: 279–314.
- Ben-Ari E., Levy Y. (2014) Getting Access to The Field: Insider/outsider perspectives. In: Routledge Handbook of Research Methods in Military Studies. Ed. by J. Soeters, P. M. Shields, S. Rietjens. London: Routledge: 9–18.
- Berkes N. (1936) Sociology in Turkey. American Journal of Sociology. Vol. 42, No. 2: 238–246.
- Birand M. A. (1986) Emret Komutanım. İstanbul: Milliyet Yayınları. (In Turk.)
- Bozdemir M. (1982) Türk Ordusunun Tarihsel Kaynakları. Ankara: SBF Yayınevi. (In Turk.)
- Bulut Y. (2021) Türk Sosyolojisinin Kısa Tarihi. İstanbul: Alfa. (In Turk.)
- Çetik M. (1998) Üniversitede Cadı Kazanı: 1948 DTCF Tasfiyesi ve Pertev Naili Boratav’ın Müdafaası. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. (In Turk.)
- Demirel T. (2009) Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Toplumsal Meşruiyeti Üzerine. In: Bir Zümre, Bir Parti: Türkiye’de Ordu. Ed. by A. İnsel, A. Bayramoğlu. İstanbul: Birikim Yayınları: 345–379. (In Turk.)
- Eken H. (2006) Toplumsal Cinsiyet Olgusu Temelinde Mesleğe İlişkin Rol ile Aile İçi Rol Etkileşimi: Türk Silahlı Kuvvetlerindeki Kadın Subaylar. Selçuk Üniversitesi SBE Dergisi, Vol.15: 247–279. (In Turk.)
- Ergin O. (1977) Türk Maarif Tarihi, İstanbul: Eser Matbaası. (In Turk.)
- Erker Ş. G. (1939) Ordu Sosyolojisi Yolunda Bir Deneme. Vol. 1. İstanbul: Bürhaneddin Matbaası. (In Turk.)
- Görgün-Baran A. (2008) Birsen Gökçe. In: Türkiye’de Sosyoloji. Vol. 2. Ed. by Ç. Özdemir. Ankara: Phoenix: 371–424. (In Turk.)
- Gürcan M. (2016) Opening the blackbox: The Transformation of the Turkish Military (Publication no: 430384) [Doctoral Dissertation, Bilkent University].
- Gürcan M. (2018) A Snapshot of the Blackbox: A 2015 Survey of the Turkish Officer Corps. Turkish Studies. Vol. 19. No. 1: 97–117.
- Güreli N. (1991) Astsubaylar. İstanbul: Milliyet Yayınları. (In Turk.)
- Handbook of the Sociology of the Military. (2006) Ed. by G. Caforio. 1st edition. New York: Springer.
- Hirsch E. (2005) Anılarım. Ankara: TÜBİTAK Yayınları. (In Turk.)
- Huntington S. P. (1957) The Soldier and The State. The Theory and Politics of Civil-Military Relations. Cambridge: Belknap.
- Janowitz M. (1982) Consequences of Social Science Research on the U. S. Military. Armed Forces & Society. Vol. 8. No. 4: 507–524.
- Jenkins G. (2001) The Military and Turkish Society. The Adelphi Papers. Vol. 41. No. 337: 9–20.
- Karpat K. (1970) The Military and Politics in Turkey, 1960–1964: A Socio-Cultural Analysis of a Revolution. The American Historical Review. Vol. 75. No. 6: 1654–1683.
- Kayalı K. (2021) Türk Düşünce Dünyasında Yol İzleri, İstanbul: İletişim Yayınları, 7th ed. (In Turk.)
- Kışlalı A. T. (1974) Türk Ordusu Toplumsal Kökeni Üzerinde Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. Vol. 29. No. 2: 89–105. (In Turk.)
- Kuloğlu C. (2005). The Turkish Military Academy from a Gender Perspective. In: Military Missions and Their Implications Reconsidered: The Aftermath of September 11th. Ed. by G. Caforio, G. Kümmel. Amsterdam: Elsevier, 575–582.
- Lybyer A. H. (1913) The Government of the Ottoman Empire in the Age of Suleiman the Magnificent. Cambridge: Harvard University Press.
- Military Sociology: A Guided Introduction. (2023) Ed. by W. Scott W. et al. London: Routledge.
- Obraztsov I. V. (2019) The Institutionalization of Military Sociology: The Russian Path of Gains and Losses. Journal of Political & Military Sociology. Vol. 46. No. 1: 124–163.
- Özcan A., Çelebi S. (2023) Soldier as an Example of a Special Law Enforcement Force: Forest Protection General Command (1937–1945). Amme İdaresi Dergisi. Vol. 56. No. 3: 19–33.
- Özdağ Ü. (1991) Ordu – Siyaset İlişkisi, Atatürk ve İnönü Dönemleri. Ankara: Gündoğan Yayınları. (In Turk.)
- Safi P. (2023) Millî İstihbarat Teşkilâtı 1826–2023. İstanbul: Kronik Kitap. (In Turk.)
- Sayılan F., Yıldız A. (2009) The historical and political context of adult literacy in Turkey. International Journal of Lifelong Education. Vol. 28. No.6: 735–749.
- Şenses B. (2021) Türk Ordusunun Siyasi Kökleri 1883–1960. Çanakkale: Paradigma Akademi. (In Turk.).
- TÜİK. (2022) İstatistik Göstergeler, 1923–2022. Ankara, Türkiye İstatistik Kurumu. (In Turk.)
- Türk A. (1988) Sosyoloji ve Psikolojinin Askerlik Mesleğindeki Yeri ve Önemi. Bursa: Işıklar Askeri Lisesi Yay. (In Turk.)
- Uyar M. (2005) Brothers in Arms: Turkish Officers in the Çanakkale (Dardanelles) Campaign. Paper presented to the Conference Gallipoli in Retrospect 90 Years on, Onsekiz Mart University International Conference, Çanakkale, 21–23 April.
- Uyar M., Varoğlu A. K. (2008) In Search of Modernity and Rationality: The Evolution of Turkish Military Academy Curricula in a Historical Perspective. Armed Forces & Society. Vol. 35. No. 1: 180–202.
- Uyar M., Erickson E. (2009) A Military History of the Ottomans: From Osman to Atatürk. California Praeger.
- Ülken H. Z. (2008) Dünyada ve Türkiyede Sosyoloji Araştırmaları. İstanbul: Kitabevi Yay. (In Turk.)
- Ünsaldı L., Geçgin E. (2019) Sosyoloji Tarihi, Dünya’da ve Türkiye’de. Ankara: Heretik Yayınları. (In Turk.)
- Varoğlu A. et al. (2005) The Turkish Military in Transition. In: Military Missions and Their Implications Reconsidered: The Aftermath of September 11. Ed. by G. Caforio, G. Kümmel. Amsterdam: Elsevier: 551–594.
- Yılmaz H. (2013) Becoming Turkish / Nationalist Reforms and Cultural Negotiations in Early Republican Turkey (1923–1945). New York: Syracuse University Press.
- YÖKTEZ (2024) Turkish Council of Higher Education Thesis Center. URL: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
Дополнительные файлы
